Wednesday, February 25, 2015

The First Saturday of the Great Lent - St. Theodore's Saturday





     In the name of the Father, and of the Son, and of the Holy Spirit!
My beloved brothers and sister,
     With God's help and His Holy Mother, the Theotokos, we struggled in the first week of Great Lent. Today, we are remembering our fellow Christians of the first century, and the venerable St. Theodor. Let us say a few words about his life and likewise about what happened on this day:
     St. Theodor lived in the time of the persecution of Maximian. He was Christian since his childhood, and when the persecution begen, he was praying to God to reveal to him whether or not he should become a martyr. While his mind was filled with such intention and prayers, he had heard that people from the town of Helenopontus, lived in fear because of a frightful dragon. He realized that this was a sign in which God would show him whether he should end this life as a martyr or not. He went to the forest, with the sign of the Cross, found the dragon and killed it.
     After this, St. Theodor was convinced that if by God's grace he slayed the dragon, or the Devil, he would be ready to die for his faith, and so he did. When  the commander told St. Theodor to offer sacrifice to the pagan gods, he proclaimed: “I am a Christian. I adore only Christ. He is the King whom I serve, and to Him only am I willing to offer sacrifice.” The tormentors tried to make him deny Christ and offer sacrifice to their gods, but their efforts were in vain and they burned him to death.
      Why did we bless kolyvo yesterday? In the year 361, Julian the Apostate attempted to restore pagan customs. Having in mind that in the first week of Great Lent, Christians would be fasting and praying, he ordered the Prefect of Constantinople to have all of the food brought out for sale and to be sprinkled with the blood of animals, sacrificed to the pagan gods. His intention in doing this was that no one in the city would be able to escape the contagion of idolatry. However, the Lord, who always protects his people, did not allow for his flock to eat of this food by having his servant Theodor appeared in avission to Patriarch Eudoxius. In this vision, St. Theodor informed the patriarch about what was going to happen, and told him how to instruct the Christians not to buy food on that day but to eat kolyvo, made from grains of boiled wheat instead. Thanks to the intervention of St. Theodore, the Christians were preserved from the emperor's evil intention of idolatry.
      What was the meaning of the violent death of holy people such as St. Theodor? Did they go to die for nothing, for something or for somebody? St. Clement of Ohrid, in his instructions writes to his pious flock the following: What is true death? It is the desire to live life without God the Logos. The pagans desired to live their life separated from their true purpose. Therefore this is what the true death was for pagans, for those who were worshipping the created, instead of the Creator.
     My dear fellow Orthodox Christians, I would like to bring your attention to how we confess God nowadays in our society. St. Theodor, and many others like him were not afraid to confess God publicly, and cared not what could happen to them. How many of us confess Christ publicly? Since we are all currently living in the United States, I'll be talking particularly about this country. Today, we don't experience such persecutions, and yet we are even shy to cross ourselves when we are in public. Our sweet Lord, Jesus Christ came down to earth, became Incarnate, allowed Himself to be humiliated, mocked, beaten by the hands of man, suffered and was crucified for you, me and for every single human, and this is how we thank Him: we are ashamed of His name. We are ashamed to make a sign of the cross in public, and we do not make God the priority in our lives. For the sake of the reality, we have to acknowledge that this is the truth today.
      St. John Chrysostom writes the following: “We live on the earth, but we are citizens of the heaven.” St. Theodor had this in mind, and bravely, without fear gave up his life for Christ. Which of us human beings will stay on this earth forever? None of us. We serve either God or Mammon. We are FOR GOD or AGAINTS GOD.
      Now let us say a few words about Great Lent! This past week we have began the fast, and we wait with anticipation for the celebration of the glorious Resurrection of our Lord, Jesus Christ. Before we get there, we need to clean our souls, so that, after having struggled and repented, without condemnation we may dare to celebrate Pascha. The same Church Father, Clement advises those who are repenting with the words: Therefore you, my child, instead of lavish food, use a simple one, instead of wine, drink water, instead of laughing, cry for your sins, instead of being proud, humble yourself, instead of sleeping on a soft bed, sleep on a hard one, instead of being contentious, be a peacemaker, instead of fighting with people, be meek, be hospitable, be a person with a pure love, instead of being violent, be a lover of God. Thus, if you repent in this way, you will be a child of the Light. The fast, without humility is like a house without a roof. We also fast to receive enlightenment for our souls. What I mean by this is the enlightenment of love. Yes, my fellow Orthodox Christians – LOVE. The level of our enlightenment, holiness, and purity depends on the degree of our love, because God is LOVE. Concerning love, one contemporary poet wrote: If I would only realize how much You love me, I would leave everything and follow You!

     Let us be sober minded. Let us clean our hearts and our bodies, and confess our sins frequently. Let us be of Christ first and foremost. My most beloved in Christ, who love the Heavenly Kingdom, let us LOVE, for we are citizens of Heaven. Amin!


The sermon was delivered at Holy Trinity Monastery, Jordanville NY
February 28th, 2015, the Saturday of St Theodor
Subdeacon  Stojanche Andov

Friday, February 13, 2015

Немири во младоста

Јули 15, 2014
лични записи од Сан Франциско




I
Доаѓам овде покрај океанот и се некои мисли ми навираат, чудни? Веќе подолго сум овде па така сите на факлутет научија дека многу сакам да зборувам, т.е. да објаснувам долго и при тоа, во стилот на брзозборка. На ист начин и пишувам бидејќи сакам да бидам разбран од соговорникот кој чита. Сепак, си велам, не сум некој оратор, имам уште многу да учам. Знам, брзо зборувам и не секогаш убаво објаснувам. И тоа знам, катадневно треба да учам и читам, знам неук сум, но тоа не ме плаши. Утеха си наоѓам во тоа што имам волја да ги искористам најполезно што знам способностите да пишувам. Фала му на Бога, што ни дал јазик за да зборуваме, та ни дал и азбука да си пишуваме. И знае Тој, балансот да го внесе во секого. Ако во едното сме слаби, во другото да сме подобри.
Се фаќам себеси во мачнина, кога многу говорам и кога ќе согледам колку сум себичен и горд. Да, сум зашто мислам само на себеси и затоа кога некој ќе ми рече дека сум горд, се срдам. А за смирение пак, да не зборувам. Како што велат нашите "треба фурни леб да изедам" за да стигнам до мудроста на смирението.
Се прашувам, седејќи покрај океанот, дали само јас или пак и останатите се горделиви и дали тоа е порок. Или не? Дали е доблест? Или не?, Често ме гонат мисли дали сум успешен, дали повеќе се очекува од мене, што следува натаму, дали блажените моменти кои досега ги доживеав беа чуда од Бога? Со овие помисли видов колку сум неверен: неверен кон Бога, кон својата душа, кон животот... Зарем треба да очекувам во животот да ми тече само со мед и млеко. Навистина не знам што сакам, а толку многу размислувам, се борам во мислите. Верувам дека тоа е плод на мојата младост низ која се уште пливам. Некако ми се присторува долга, но знам дека ќе ја поминам. А некогаш, некогаш по многу години со возбуда ќе се сеќавам на секој нејзин ден. Младост. Ќе ја повикувам од овие редови, од фотографиите, од лицата што ми се при срце, од Бога.
Тетеравејќи се по животниот пат, си велам дека се уште имам оправдување за своите падови, но ќе дојде време кога тоа ќе помине и оправдувања ќе нема. Некој еднаш ми кажа кога сме мали во верата, тогаш благодатта целосно не покрива, но како што растиме, пополека Бог ја одзема благодатта за да се учиме сами да се бориме, а не цел живот да зависиме од нешто и некого. Отпрвин, кога го слушнав ова се исплашив и си реков: “зар Бог ќе ја земе благодатта од мене? Што ќе правам? Целосно ќе пропаднам!” Се охрабрив брзо зашто помислив на своето минато и на тоа колку Бог ме чуваше, да не речам во стаклено ѕвоно. До сега беше со мене, па зар сега ќе ме остави?
Во последно време ми одекнуваат зборовите на Св. Апостол Павле "кротоста ваша нека и биде позната на сите луѓе." Не се сеќавам кое точно послание беше. Како што растам и го читам Новиот Завет, гледам дека се она што е напишано, особено Господовите слова, сè се исполнува во нашиот секојдневен живот. Неколку од истите ги вкусив и затоа се осмелувам да говорам.
Многумина од оние кои ме љубат, моите ближни, ми кажуваат колку сум добар или пак дека сум "Божјо дете." Ех бре луѓе, си велам во себе, ме гледате од надвор и зборувате. Тоа што сум донел свети мошти или пак тоа што сум се посветил на Бога од млади години, не ме чини Божјо дете. Многу пати дозволувам сонцето да зајде со мојот гнев. Сè додека се гневам и осудувам не сум достоен да се нарекувам таков. Овде да осознавам милоста на Севишниот и колку Тој ме љуби. Не ме наказува до смрт за своите безаконија, туку го чека моето обраќање и солзата на покајанието.







II
Сан Франциско, лето 2014
лични записи


Во животот секој сака да биде љубен. Ретки се оние кои не сакаат да љубат, не затоа што не знаат туку не сакаат. Е сега како секој индивидуално ја разбира љубовта, тоа е друго прашање.
На празникот Педесетница по литургијата отидов да шетам на моето "омилено" место покрај океанот и да читам. Тој неделен ден беше првиот сончев, откако пристигнав во Сан Франциско. За време на претходните две седмици никако сонцето не огреа, само студ и магла од океанот, како што велат кај нас тмурно.
Колку многу се израдував на светлината и млаката топлина на сонцето, така долго време се немав израдувано. А беше и голем ден - Педесетница. Буквално се наоколу воскликнуваше: океанот беше тивок, водата светла, сонцето скржаво но светло, а ветарот дуваше како и секогаш. И, на секои 10 секунди сирената за бродовите пиштеше од мостот Golden Gate. Тој ден сè беше прекрасно. Мојот најомилен град во САД бездруго е Сан Франциско, поради Св. Јован Шангајски и Сан Франциски, чии нетлени мошти се наоѓаат во овој град и второ заради времето. Таму сè и свежо и чисто.
Од понеделник до петок бев премногу зафатен со факлутетот, па време за прошетка немаше. Затоа си зададов себеси задача, барем еднаш во викендите да одам таму, покрај океанот макар и на кратко.
И во неделата на торжествената Педесетница бев таму. На моето "омилено" место каде што океанот пленеше со своето пространство, седнав на една клупа која што беше под сенка. Пред мене седна една жена , а и јас до неа. Секој си ја гледаше својата работа: таа си чепкаше низ својот ајфон, а јас читав.
По некое време, не знам како и од каде, протече разговор. Кога ќе слушнат Американците дека си од друга земја пријатно им е да слушнат повеќе за тебе, за твојата историја, за културата. Така се случи и со мене. Но овој пат мојата историја повеќе беше поврзана со верата, зашто таква тема отворивме. Кога видов дека ја интересира, нормално продолжив. Накратко и кажав како црквата Христова беше основана на овој ден на денот на Педесетница. Ѝ објаснив како се случи големиот раскол во 1054 помеѓу Запад и Исток, а по нешто и за останатите религии.
Понатаму полемизиравме за слободата т.е. давањето на премногу слободи и права. Зборнавме и за истополовите бракови, зарем тие не се грев? И некако нашите ставови се подудруваа, а јас бев изнанаден што го слушнав ова во Сан Франциско, во градот каде што владее целосен либерализам. Згора на тоа, не смееш никако јавно да зборуваш против истополовните бракови и други „слободи“. Како и да е, ми беше драго што имав прилика да разговарам со таа жена, бидејќи денес и овде, ретко можеш да најдеш вакви битија кои ја чуваат традицијата. Нашата средба не беше долга, но корисна.
Убав е животот. Кога ќе се научиме да се радуваме на него, и да уживаме во нашите од Бога дадени денови, тогаш нема да лелекаме. Нема да најдеме место каде што ќе тече мед и млеко, но доколку средината каде што живееме, ја претвориме да биде мед и млеко, блажени ќе бидеме во овој и во идниот вечен живот, особено кога животот живот раѓа.







Monday, February 9, 2015

Жител под овој свод

Јануари 26, 2015
Небесата ја објавуваат славата на Бога, 
а за делата на рацете Негови
известува сводот небески. 
Псал.18.1

Горе, високо во облаците





Прашуваш каде сме откако ќе си заминеме. По скалило ќе зачекориме и синиот свет ќе го видиме. Еве сум, повторно во облаците. Ми доаѓа чувство дека сум само сенка од некогашно постоење, без утре, без задутре, без себе. Убаво ми е овде. Можам вака да седам и да зјапам во ова сиво воздушно море. Да се созерцава одовде, од оваа височина е некатадневна можност за нас, синовите човечки. Сега сме вгнездени во телото на леталото, но чудесната гледка навистина го заробува срцето. Прекрасно е небото.
И како секогаш, го грабам моментот за да размислам уште еднаш за создавањето на овој небесен свод. Неискажливото Божјо човекољубие го создаде ова воздушно и земно-небесно пространство за наша наслада. И не само тоа: истото беше осветено со присуството на Синот Божји. Се вознесе, нели? Себеси си говорам дека додека блажениот Христос се вознесуваше, сводот небесен се осветуваше.
Не, не сум во заблуда. Знам дека сводот еднаш беше осветен за време на создавањето на временото, кога во шестиот ден Творецот одмори и го даде Својот благослов. Сите знаеме за тоа зашто човечкото битие не само од себе се создаде, туку го носи подобието на Несоздадениот. Го направи помал од ангелите, но со слава и чест го овенчал. Еве едно големо таинство. Едно дело на Божјата волја.
Безграничното Божјо пространство е пријатно за мојата душа. Барам од Создателот преку овој мој лет-прелет по небото, да ја засили, да ја потврди уште повеќе верата во мене. Гледајќи од малото прозорче, се воодушевувам на белината, сивината, чистотата, многуте нијанси синило на сводот небески...
До болка гледката е убава! И друго нешто ме обзема зјапајќи во оваа убавина на која очите и срцето не можат да и одолеат. Колку ли е убаво во оние неописиви рајски населби? Оние Божји живеалишта кон кои сите верници – христијани се стремиме?
Човекот треба да се вдахнува од природната красота која Бог ја создаде, да не потпаѓа на човечката лакомост како што се лептите. Знам дека како луѓе сите имаме во зеницата место за да бараме повеќе, но не смее тој дел токлу на порасне за се заслепиме од материјалното.

Овде, во сводот сè е чудно. Повремено ќе ги видиш облачињата во безброј нијанси сино. Овде, во облаците, го посакувам Твоето присуство, како што жедниот пустиник ја посакува водата. А долу на земјата, назад во реалноста, каде сите работи течат брзо и сè е стрес.


Богородица и Мајката на Светлината... 


Облачињата кон Сан Франциско

Облачињата над Атлантикот
П.С. Облачиња за С. :-)

Височина над Алпите




Monday, February 2, 2015

Литургија по Литургијата


(Беседа за милостивиот Самарјанин, Лука 10, 25-37)



Некое девојче, кое завршило обука за прва помош, во една прилика целото радосно, величајќи се себеси, вели: „Толку се радувам што синоќа пред нашата куќа се случи страшна сообраќајна несреќа, пришто eден стар човек беше удрен од кола, беше тешко повреден и крвареше насекаде. Тогаш, мојата обука за прва помош ми се најде прирака. Се сетив дека треба да си ја ставам главата меѓу колената, за да не се онесвестам.“

Пет однесувања
Во параболата за милостивиот Самарјанин, Господ Исус Христос, ни открива пет однесувања, што ние ги имаме кон луѓето:
  1. Однесувањето на разбојниците. Тие видоа жртва – да ја искористат и да ја ограбат.
  2. Однесувањето на свештеникот и на левитот. За нив, претепаниот човек покрај патот беше незгода, некого што треба – да го заобиколат.
  3. Однесувањето на гостилничарот, за кого ранетиот човек беше – само муштерија.
  4. Однесувањето на законикот, за кого претепаниот човек беше – проблем да се разговара за него.
  5. Однесувањето на милостивиот Самарјанин, за кого претепаниот беше – човек да го сакаш и да му помогнеш.
Прозорци и огледала
Каде и да живееме, ќе најдеме две работи направени од стакло, односно прозорци и огледала. Гледаме низ прозорец, а се гледаме во огледало. Огледалото просто го отсликува она што е пред него. Гледаме во огледало – да се видиме како изгледаме, но не ни е потребно огледало – да видиме како изгледаат останатите луѓе. За тоа ни е потребен прозорец.
Нашиот начин на живот може да биде како прозорец или како огледало. „Луѓето огледало“ се гледаат себеси како нешто големо. „Луѓето прозорец“, пак, гледаат подалеку од себеси, во другите луѓе, во светот. Нивното гледање ги води да се грижат за оние, на кои им е потребна помош. „Луѓето прозорец“ се отворени за другарување, соживот и споделување мисли со останатите луѓе.
„Луѓето огледало“ можат да се видат само себеси. Во тоа лежи нивната беда.
Христос и Неговите следбеници се „луѓе прозорец“, водејќи сметка за интересите на другите исто како и за сопствените, наоѓајќи најголема животна радост во помагањето на „еден од овие Мои најмали браќа.“
Тротоар управници
Еден капелан проповедал за недостатокот од дух на милостивиот Самарјанин во светот денес. За да го илустрира тоа, тој раскажал за една епизода, што се случила во Њујорк: „Во времето за ручек, со еден пријател тргнавме кон најблискиот ресторан, кога здогледавме како на улица паднат лежи беспомошен човек.“ По мала пауза, тој додал: „Не само што никој не се потруди да застане и да му помогне на кутриот човек, туку враќајќи се назад по ручекот, ние го видовме како уште лежи на истото место.“
Како и свештеникот во параболата за милостивиот Самарјанин, тој капелан бил „милостив“ на тој начин што само поминал покрај човекот.
Коментирајќи на параболата за милостивиот Самарјанин, некој рекол: „Немашните лежат крварејќи покрај патот, а имотните ги одминуваат на својот пат в црква.“
Слепи за Божјото присуство меѓу нас
Кога Исус ја кажал параболата во денешното евангелско четиво, Он намерно избрал свештеник и левит, како пример за оние кои само поминале на другата страна. И двајцата биле верски работници со полно работно време; и давајцата ги познавале Заповедите; и двајцата биле добри црковни луѓе. Не се ли обидуваше Исус да ни каже нешто посебно нам, на луѓето што сме активни црковни работници? Можеше ли Неговата порака да биде тоа дека, иако можеби живееме во Бога на толку многу начини, сепак не го ни препознаваме ликот Христов во нашиот ближен, одминувајќи го по патот на животот? Всушност, ние сме слепи за Бога. Го одминуваме, кога ќе Го видиме како сиромав и странец.
Параболата, изгледа сака да ни каже дека – ако навистина се соживуваме со потребите на нашиот ближен, ќе Го најдеме Христа непосредно на нашиот пат, врвејќи по патот на животот. Некаде денес, ќе се најде некој на кого сме му потребни. Ќе се најде некој, на кого Господ сака да му помогне преку нас. Тоа може да биде пријателски збор, притекнување на помош, неизнуден подарок, сведоштво со збор или дело што од нас го бара Господ денес. Ако навистина Го последуваме Господа Исуса, ние ќе живееме за Христа, Кој доаѓа при нас овде и во овој час, скриен во бедните и гладните, онеправданите, напуштените, затворените. „Христос е меѓу нас,“ велиме на Литургијата. „Е, и секогаш ќе биде,“ одговараме притоа. Он постојано доаѓа на толку многу различни начини, исто како што им се јави на Неговите ученици на патот за Емаус како странец! Но само откако Му понудија гостопримство на тој Странец, тие можеа да видат дека Он беше навистина нивниот Господ. „Странец бев и Ме прибравте,“ вели Он.
Мартин Бубер еднаш рекол: „Ме прогонува едно видение: - Има еден сиромав пред портите на Ерусалим, а тоа е Спасителот. Он чека да Го прибереме дома.“
Истиот Спасител чека надвор пред портите на нашите домови. Тој е било кој и секој човек што има некоја потреба.
Ете, затоа свети Василиј вели: „Лебот во твојот шкаф им припаѓа на гладните. Капутот што виси неупотребен во твојата гардероба, му припаѓа на оној што му треба; парите што во изобилие ги собираш в банка, им припаѓаат на сиромасите; грешиш тогаш, кога би можел да делиш, а не делиш...“
Три перспективи
Во параболата за милостивиот Самарјанин, Исус илустрирал три перспективи на животот. Прво, тука биле разбојниците, кои го ограбија патникот на патот кон Ерихон. Како оние што безмилосно ги користат сиромасите, нивното однесување било: „Она што е твое - е мое. Ќе ти го земам.“ Второ, овде биле свештеникот и левитот, кои поминувале тука, одбивајќи да се занимаваат со човекот што крварел покрај патот. Исто како и оние денес, кои се толку зафатени (одејќи на молитва?), што само ги одминуваат сиромасите, нивното однесување било: „Она што е мое – е мое. Не го давам.“ Трето, тука бил милостивиот Самарјанин, кој застанал, погледал и дејствувал: го подигнал ранетиот човек, му ги преврзал раните, го однел во гостилницата, ги платил сметките, па дури ветил и дека ќе се врати и дека ќе доплати. Неговата грижа, неговата љубов, нам, како на христијани, секогаш треба да ни бидат пример – та ова да биде нашето однесување: „Што е мое: моето време, моите таленти, мојот имот? Всушност, тие не се мои, туку Господови. Ќе ги делам со другите.“
Литургија по Литургијата
Кога ќе заврши Литургијата во недела, излегуваме во светот за да служиме друга Литургија. Тоа се вика „Литургија по Литургијата.“ Тоа е онаа Литургија, која се извршува покрај патот, таму кајшто има сиромаси, страдалници, ранети, обесправени луѓе. Кога им служиме ним, Му служиме на истиот Христос, Кој е присутен на Литургијата. Се допираме токму до истото Тело; го храниме и го облекуваме токму истото Тело. Литургијата треба да биде продолжена на овој многу личносен и практичен начин, во секојдневните животни прилики. Кога ќе ја завршиме Литургијата в црква, а потоа не ја продолжуваме дома, ја обесветуваме Евхаристијата. „Кога почнува Литургијата?“, прашал некој. Одговорот бил: „Таа почнува кога си одиш од црква.“
Има една легенда за некого, кој се затекол заглавен во песочна бура.
Конфуциј го видел и забележал: „Еве ти доказ, дека луѓето треба да избегнуваат вакви места.“
Буда поминал и рекол: „Нека тој живот биде поука за остатокот од светот.“
Мухамед за човекот рекол: „За несреќа, тоа е волјата на Алах.“
Хинду му рекол: „Радувај се, пријателу, ќе се вратиш на земјата во друга форма.“
Но, кога Исус го видел, Он му рекол: „Дај ми ја раката, брату, Јас ќе те извлечам.“
„Оди, и ти прави така,“ му вели Господ Исус на секого од нас. Тоа е вистинската Литургија.
Молитва
Господи, патот за Ерихон е патот на животот. Наоѓаме многумина ранети овде. Пружајќи ја Твојата десница од небото за да ни помогнеш кога лежиме ранети и заробени од гревот, така дај ни да пријдеме и да им помогнеме на нашите ближни, благодарејќи Ти што можеме да бидеме дарители, наместо приматели. Амин.
Подготвил, протоереј-ставрофор Бранко Постоловски
Свештенослужител на Создателот во храмот св. Георги Победоносец,


 Сираќуз, САД