Август 10, 2014
Сан Франциско
( Сите права се задржани од преведувачот и авторот.
Без негова дозвола не смее да се копира или објавува на друго место овој текст! )
Владика беше наш татко, татко на сите деца во домот. Децата го сакаа многу.
Ах, Господи, колку ми недостига Владика!
Тамара Захарих е навистина интересна личност. Можеби има повеќе од една година кога гледав едно видео каде што таа во романска црква ги споделуваше своите спомени за Владика со лаиците (кога говорам “Владика,” мислам на свети Јован Шангајски и Сан Франциски). Истата ми остави силен впечаток. Немав можност да за запознаам кога одев во Сан Франциско на поклонение на св. Јован, зашто таа живее во Сан Хозе.
Оваа година, решив да дадам се од себе за да дојдам во контакт со неа и да грабнам трошки од нејзините спомени со милиот Владика Јован. Се договоривме да се најдеме во домот св. Тихон, и по божествената литургијата, планот беше да разговараме. На таа неделна литурија, литургисуваше преосвештениот епископ на Сиетл, Теодосиј. Литургиите во св. Тихон посебно ги доживувам. Друга е атмосферата. Друг е духот на нејзината убавината. Една и еединствена е литургија, но во различни храмови, истата ја доживувам на особен начин, познат само на Бога и за моето срце. Навистина литургијата е една и овде нема што повеќе да се говори, но во секој храм духот е поинаков. Слава на Бога и за тоа!
Дојде и Тамара. Осумдесетгодишна жена, секогаш насмеана, позитивна. Во неа се гледаше и зрачеше љубов. Не знам зошто го сторив тоа, додека се поклонуваше и ги целиваше светите икони, секое нејзино движење го следев. Така чувствував во себе и така чинев. И пристапив и и се претставив. Таа ми рече ќе зборуваме по литургијата.
По Божествената Света Литургија, Тамара, нејзиниот сопруг и јас отидовме во ќелијата на Владика која се наоѓа на десет чекори од храмот.
Пред почетокот на нашиот разговор за Владика, само што влеговме во ќелијата, Тамара извика и ми рече: “Владика, да земеме благослов од Владика. О Владика, благослови!” Истата гледаше кон големиот портрет на Владика, чиниш во тело тој е овде, а нејзините очи и беа вперени кон него. Рацете свои ги поклопи една врз друга како за подготовка да земе благослов и ги испружи кон десната рака на Владика. Од овој настан бев многу трогнат и тешко е овде се да се опише. Оние кои го љубат Владика, ќе го разберат ова кое го зборувам. Морници ми поминаа низ телото. Во тој момент помислив во себе: “еве го резлутатот од неговите деца од домот. Владика им беше татко и мајка; учител, духовен отец, Владика, нивен заштитник пред Бога во и од овој свет...”
Имаше само еден стол и фотелја во Владиковата ќелија, па јас им реков дека ќе седнам на подот за нив да им ги отстапам местата. Тамара ми рече: “И јас ќе седнам на земја.” Положбата во која беше седната беше свртена кон портретот на Владика, кој е долг колку што бил висок свети Јован.
Така, седнати на подот во ќелијата на Владика, зборувавме долго1. Солзите од нејзиното остарено лице не можеа да се сокриат, а емоциите само растеа. До тогаш, немав сретнато таква личност како Тамара, која што зборуваше за Владика како тој со тело да беше таму и како настаните кои таа ми ги раскажуваше, како вчера да се случиле. Таа, во нејзините осумдесет години наликуваше како едно невино мало детенце кое се радува - не знам како поинаку да ја објаснам.
Да, Владика навистина беше со нас. Со телесните очи не го видовме, но неговото присуство се чувствуваше…
Тамара е сестра на Лидија, жената која во 2012та година ми даде Нов Завет со потпис на свети Јован. Многуминума кои го читаат овој текст, знаат за што зборувам, а некои од Вас ја имаат видено и поклонето на истата.
Тамара:
Јас живеев во домот св. Тихон. Имав мајка која беше русинка Софија и татко монголец. За време на револуцијата, многуминаа бегаа зашто комунустите уништуваа се и убиваа. Јас бев родена во Харбин. Тогаш само Кина ги отвори вратите на русите кои бегаа од комунистите. Моите родители се разболеа. Мајка ми беше ментално болна од сите тие притисоци. Доби мозочен удар и... уште го имам писмото од Владика. Мојата баба му напиша нему: “Владика Јован, ве молам примете ги моити внуки, Лидија и Тамара зашто мојата ќерка ментално не добра.” И одговорот во писмото на Владика беше: “примени се.” [accepted]. И од тогаш, живеевме таму седумнаесет години. Јас бев десет месеци, а мојата сестра Лидија беше постара. Имаше околу две години. Буквално пораснав со Владика.
Во Шангај, сите одевме во црква на литургија. Стоевме за време на службите и ако можевме, ќе се сокриевме и ќе седневме2. Најубав дел од литургијата ми беше кога Владика проповедаше и во проповедта кажуваше за животот на светителот кој што се празнува тој ден. Тој така убаво раскажуваше на светителите и јас уживав да го слушам. Дури и ќе заборавев дека сум гладна. О, сето тоа беше така прекрасно! Го сакав тоа и нема да го заборавам.
Машките имаа среќа [they were so lucky]. Кога некој имаше именден, тие прислужуваа во олтар со Владика. За нас девојчињата беше поинаку. Кога ние ќе го празнувавме својот именден, одевме горе кај Владика во ќелија. Не можеше да влезеш додека не ја кажеш молитвата3 и тој ќе кажеше “Амин.” Откако ќе влезевме кај него, ќе извадеше од џепот парички колку што имаше и ќе ти дадеше. Ние никогаш немавме пари и тоа за нас беше задоволство (гоштевање). Или пак доколку немаше парички, тогаш ќе гледаше низ полиците и ќе ни дадеше домашен џем. Понекогаш луѓето му даваа, но тој ги даваше на другите. Тоа за нас беше гоштевање, зашто вакво нешто немавме во домот. Домот беше сиромашен зашто имаше многу деца, па така Владика не гоштеваше кај него во ќелија.
Додека седевме кај него, ќе заѕвонеше телефонот и додека зборуваше ќе заспиеше зашто тој не спиеше, беше уморен и одговараше со затворени очи а ние бевме тивки за да не го разбудиме.
Ако некој имаше проблеми со семејството, личен проблем, а особено болните, секогаш помагаше и ќе отиде да ги види и да се моли.
Еднаш, кога спиев навечер, мислев дека некој дух доаѓа кај нас во соба и се плашевме. Така една вечер се преправав дека спијам и видов Владика влегува кај нас и не благословеше. Од катедралната црква каде што живееше ќе дојдеше во домот навечер за да не види. Подоцна дознав дека Владика сакаше само да не поздрави, да праша како сме, дали сме болни, ако требаше да се моли за нас. Во седум, најдоцна до осум часот навечер светлата во собите беа изгасени, а Владика подоцна ќе дојдеше.
Владика не живееше во домот, но доаѓаше често да не посети. Некои од оние кои работеа му се лутеа зашто домот немаше средства, а тој ќе носеше уште деца. Наутро, за доручек имавме чај и леб. Еднаш веќе и тоа привршуваше и Владика отиде горе и од долу се слушаше “бум, бум.” Веројатно се молеше цела ноќ и утрото некој силно тропаше на вратата од домот. Дојде еден англичанец и ни донесе храна, житарници. Ние бевме така среќни што ќе јадеме. Оние кои работеа во домот, му говореа: “Владика, ве молиме не носете повеќе деца од улица.” Зашто еднаш Владика виде две деца на улица и ги праша: “ имате мајка и татко?” Тие му одговорија: “Не, немаме.” И тој ги праша: “Гладни сте?” Тие: “да, гладни сме.” И Владика и рече: “сакате да дојдете со мене?” И тие му одговорија “да.” И тој им даде кров над глава, им даде љубов и тие останаа во домот. Ги крстија и останаа да живеат во домот. Подоцна завршија школо и станаа самостојни луѓе.
Владика беше наш татко, татко на сите деца во домот. Децата го сакаа многу. Бевме многумина од нас. Еднаш, едни луѓе сакаа да ме посвојат мене, а не Лидија, но Владика не дозволи зашто не сакаше да не раздели со мојата сестра.
Фала Му а Бога, тој не научи како да го љубиме Бога и луѓето. Владика ни пренесе многу, не научи... Ох, Господи, колку ни негостига Владика!
О да, се случи еден настан со две братчиња во домот кога нивата мајка сакаше да ги земе назад. Комунистите почнаа да доаѓаат и во Шангај и Сталин прати бродови за русите да се вратат назад. Им ветуваше дека ќе имаат убав живот во Русија, им кажуваа на младите дека имаат убав спорт и тие ќе учествуваат таму. Знаеш, им кажуваа се за да се вратат назад. И многу деца се вратија назад. Некои деца од домот отидоа во Австралија. Мајката на тие две братчиња Борис и Алекс дојде во домот и кажа дека сака да ги земе децата назад во Русија. Но Владика дозна за ова и отиде каде што беа бродовите. Се качи на него, ги најде децата Борис и Александар и рече: “Вие сте мои.” Мајка им еднаш ги остави, а сега сакаше да ги земе назад. Владика ги фати за рака и ги врати назад. До денес, Борис и Алекандар велат: “ Ти благодариме Владика што не врати назад.” Инаку каков живот би имале со нивната мајка во Русија.
Подоцна, кога почна да доаѓа комунизмот во Шангај, Кина сакаше да ги исчисти сите нации кои не беа од таму и велеа: “Кина е за Кина.” И сите ние моравме да се пакуваме и да заминиме. Јас си ја земав иконата која мојата баба ми ја даде и она што можев и заминавме на Тубабао. Таму живеевме во шатори, имаше змии... За оброци требаше да чекаш во линија. Имаше голем глад. Беше тешко. Пет илјади руси беа таму. Првата работа која Владика ја организираше таму беше црквата. Владика доаѓаше да не посети таму. Се сеќавам колку само беа убави службите кога тој богослужеше.
Кога дојдов во Сан Франциско, имав седумнаесет години. Оние кои беа постари деца, ги учеа на некој занает или во школо за да се осамостојат и да заработуваат сами за да преживеат. Јас најдов една работа во библиотека и веднаш отидов кај Владика и му реков: “Владика, Владика, најдов работа во библиотека.” А тој рече: “хм, во библиотека?”
“Да, да, јас сакам книги.” А тој ми одговори: “Прашливо е таму.” Всушност јас имав алергија од такви работи и подоцна, кога порасна сфатив зошто Владика не ми дозволи да работам во библиотека. Прашината штети на белите дробови. И најдов друга работа.
За Божик, во св. Тихон, имавме претстава како се раѓа Христос и публиката гледаше. Подоцна добивавме подароци.
По прославувањето на Владика, мојата сестра Лидија зема масло од кандилото на моштите на Владика за да го намачка детето на една нејзина пријателка кое умираше. Надеж за него имаше. Лидија отиде кај него, се помоли на Владика, по помачка и детето оздраве.Подоцна кога и спомневме на Лидија за ова, таа ќе речеше: “Не јас, Владика го направи тоа.”
Еднаш кога сакав да фотографирам во неговата ќелија, не сакаше. Пробав неколку пати и и реков на Лидија да проба а таа ми рече: “Зема благослов од Владика?” Јас и реков “не”, и веднаш му реков “Владика, може да фотографирам?” И потоа работеше. Откако побарав дозвола од него, се проработе.
Секогаш ќе се сеќавам на Владика како служеше, неговата насмевка и кога благословеше како неговите раце беа меки. Неговата соба, во која гореше кандило и во ќелијата беше тивко, спокојно.. Неговиот кревет секогаш беше чист и недопрен. Сиот беше покриен со писма и листови.
Владика во вечерите долго се молеше и утрото ќе го најдевме приклонет и заспан на колена кон иконите.
Владика беше наш татко, татко на сите деца во домот. Децата го сакаа многу.
Ах, Господи, колку ни негостига Владика!
Имав ќерка Тања која имаше тумор и се упокои. Ја сонував заедно со Владика и беше среќна.
До тука ги објавуваме материјалте, спомените на Тамара со свети Јован, кои што сметаме се за јавноста и се од духовна полна за сите нас и за слава на Бога. Истото се одржа во Сан Франциско, во ќелијата на свети Јован.
1Таа ми раскажуваше многу нешта за животот во Шангај и за Владика. Се не запишав туку само она кое сметав дека е потребно да се објави.
2Се насмевнува.
3 По молитвите на Светите Отци наши, Господи Исусе Хросте, Боже нас, помилуј не!